Montenegro welcomes
remote digital workers

Dobrodošli na websajt NVO "Work from Montenegro", organizacije koja je formirana u cilju kreiranja ambijenta, pripreme zakonskih okvira, ispitivanja tehničkih mogućnosti, edukacije i stvaranja domaćinske atmosfere u Crnoj Gori kako bi svi relevantni subjekti radili zajedno na istom cilju.
U susret izazovima koje donosi vrijeme ispred nas, cilj nam je pokrenemo inicijativu za formiranje atmosfere kako bi našu državu digitalni nomadi prepoznali kao svoj privremeni dom, u kome rade i ostvaruju prihode uz sve karakteristke standardnog života i njihovog uključenja u našu zajednicu.

Ko su digitalni nomadi?

Digitalni nomadi su radnici koji rade na daljinu, nisu vezani za jedno mjesto i treba im samo pristup internetu. Oni rade dok putuju svijetom i procjenjuje se da će ih do 2035. biti oko milijardu, a koronavirus je samo ubrzao taj proces. To je ogromna prilika da Crna Gora postane cjelogodišnja destinacija.

Karakteristike digitalnih nomada kao gostiju.

Često mjenjaju mjesto boravka a zadržavaju se 3 do 12 mjeseci
Izbjegavaju obavezivanja
Putuju bez velikog prtljaga
U kontaktu su sa drugim digitalnim nomadima na istom području
Uglavnom posao obavljaju iz stanova, kafe barova, zajedničkih prostora za rad (co-working prostora)
Dolaze uglavnom van sezone
Komplementarni su sa našim sezonskim gostima koje čekamo da se vrate u većem broju jer dolaze uglavnom van sezone
Imaju dobra i stabilna primanja
Njihov broj vremenom samo raste
Imaju želju da se integrišu u lokalno stanovništvo jer praktično žive lokalni život i nisu klasični turisti.

Što digitalni nomadi traže u državi boravka?

Dozvolu boravka dužu od 3 mjeseca
Smještaj sa mogućnošću dugoročnog najma
Kvalitetan Internet u smještaju i na javnim mjestima (restoranima, kafićima...)
Tip smještaja koji koriste: privatni apartmani, hosteli, zajednicki boravak (CoLiving)
Radni prostor koje koriste: u apartmanu, zajednički radni prostor (CoWorking)
Što bolji zdravstveni sistem, posebno privatni segment
Dobra saobraćajna konekcija
Autentična iskustva, gastronomija, zdrava hrana

Koliko novca troše digitalni nomadi?

Troše zavisno od sopstvene zarade ali prosječni iznos (analiza rađena za Hrvatsku) je 1300€/mj. a procjene idu do 2000€/m i preko bar kada je Evropa u pitanju. U taj trošak se svrstava stanovanje, hrana i piće, prevoz, ljekarski troškovi, zabava, odjeća, ostale potrebe.

Gdje oni sada odlaze?

Izvori su popularni sajtovi i blogovi koji su uglavnom pisani od strane samih digitalnih nomada, njihovih udruženja ili agencija koje im pružaju usluge.Najznačajnije destinacije u Evropi su: Lisabon, Tenerife, Temišvar, Prag, Ljubljana, Berlin, Beograd, Tbilisi, Tallinn, Zagreb…

Kakva je trenutno situacija u okruženju?

Projekat sličan ovome (Viza za digitalne nomade i ciljana promocija destinacije) je uspješno pripremljen u Estoniji i od nedavno u Hrvatskoj, a nekoliko entuzijasta smatra da je on moguć i u Crnoj Gori.

Komparativne prednosti Crne Gore.

U odnosu države porijekla Digitalnih nomada:
- Cijena života je mnogo manja nego u državama iz kojih DN uglavnom dolaze (EU, UK i SAD, Kanada, Australija)
- Prirodna, kulturna i istorijska baština je velika prednost u odnosu na države iz kojih dolaze, uostalom zbog toga smo i toliko privlačna turistička destinacija
U odnosu na druge destinacije
- Klima nije tako vlažna i topla kao destinacije na dalekom istoku, a takođe nije ni tako hladna kao Estonija i Gruzija koje su nam glavni konkurenti u Evropi, pored Hrvatske na koju treba da se ugledamo i smatramo je kao istu destinaciju.
- Izuzetna raznolikost na veoma malom geografskom prostoru (zimi skijanje, ljeti kupanje i sve to na dva sata vožnje) jer DN borave tokom cijele godine.
- Raznolikost je izražena u prirodnom i kulturno istorijskom aspektu.
- Dobro povezanost sa ostakom Evrope, blizu aerodroma, automobilski putevi, pruge...

UTICAJ DIGITALNIH NOMADA NA RURALNI RAZVOJ ZAJEDNICE

Digitalni nomadi su do korona krize bili u travel blogeri, programeri, freelanceri,odnosno generalno mlađa populacija ljudi koji su svoje poslove obavljali putujići, istražujući svijet i nove sredine.

Od korona krize i u budućnosti u skupinu digitalnih nomada slobodno možemo da uključimo I osobe koje su bile redovno zaposlene u svojim radnim organizijama ali shodno socijalnom distanciranju oni sada mogu I svoje redovne zadatke da obavljaju od kuce odnosno sa udaljenog mjesta.

U grupu digitalnih nomada slobodno mozemo da pripojimo profesore, naučnike, instruktore, pravnike, drzavne službenike koji su uslijed krize prinuđeni da rade sa udaljenog mjesta.

Ako posmatramo digitalne nomade kao polu radnu - polu turističku populaciju pored rada njima je potrebno obezbjediti i druge elemente za život poput hrane, medicinskih usluga, turističkih tura, upoznavanja sredine u kojoj se nalazeI u kojoj namjeravaju da provedu nekoliko mjeseci do čak I par godina.

Digitalni nomad želi da upozna I osjeti sredinu u kojoj se nalazi, želi da koristi sva sredstva koje koristi i lokalno stanovništvo, od prevoza, usluga do hrane.

Dovođenjem te populacije podiže se I nivo ruralnog razvoja. Nomadi žele da jedu organsku hranu, žele da posjete zaleđine gradskih sredina, žele da se uključe u život grada, da se upoznaju sa kulturnim i javnim životom sredine, sa kulturnim I pučkim svečanostima, žele da učestvuju u tome, da svoj kreativni odmor provedu u prirodi.

Najbolji primjer ruralnog razvoja kao proizvod dolaska digitalnih nomada su CoLiving I CoWorking zajednice. To su objekti srednje ili veće povrsine, dva do tri ili vise objekata povezanih I jednu funkcionalnu cjelinu predvidjenu za zajednicki zivot I rad digitalnih nomada. Ovi objekti se iskljucivoprave u urbanim sredinama.

POVEZIVANJE I SARADNJA ZEMALJA REGIONA U JEDINSTVENU PONUDU

Samim nazivom digitalni nomad dobijamo činjenicu da se radi o ljudima koji često mijenjaju sredine i to ih čini kreativnim I produktivnim.

Crna Gora jeste interesantna destinacija medjutim region zapadnog Balkana je još interesantiji i upravo saradnja sa regionalnim institucijama, NVO-ima, relevantnim pravnim licima, pružaocima usluga, mi podižemo našu atraktivnost na još viši nivo.

Ne radi se o gostima koji ostaju 3 noći, radi se o ljudima koji borave više mjeseci.
Crna Gora je geografski mala i organizovanje povremenih aktivnosti i posjeta zemalja regiona je više nego dobrodošla.
Povezivanje sa regionalnim nomadskim zajednicama koje funkcionišu u Srbiji, Bosni i Hercegovini, Kosovu, Makedoniji u vidu zajedničkog nastupa i pozivanja nomada u našu regiju svi dobijamo. Predpostavimo da će recimo Žabljak digitalnom nomadu da dosadi nakon 2 mjeseca, umrežavanjem sa ostalim državama regiona možemo ga usmjeriti u neku drugu državu pod principom da i u nekoj drugoj državi isto tako nomad želi da ide dalje i ista ta zajednica ga usmjeri prema nama.

Za jaku promociju privlačenja te populacije vrlo važan faktor je regionalna saradnja.
Kao i u turizmu odnosno na primjeru povezanosti Splita, Dubrovnika i Kotora u jednu kruzing liniju tako i u nomadskoj ponudi moraju se definisati i povezati gradovi, zajednice, regioni u jedinstvenu ponudu i to ponuditi kao destinaciju

CILJ PROJEKTA

Cilj NVO “Work from Montenegro” je da pokrenemo inicijativu da svi zajedno stvorimo ambijent za privlačenje ove kategorije gostiju koja je najbrže rastuća kategorija stanovništva koja do prije 5-7 godina nije ni postojala.
Najvažniji korak je da im omogućimo posebne “vize za digitalne nomade” za dolazak u Crnu Goru i rad iz nje, recimo na 12 mjeseci i bez obzira na državljanstvo, kao što je to nedavno učinila Estonija i Hrvatska. Brojni turistički kapaciteti, zavisno od njihove ponude, punili bi se i izvan sezone, ljudi bi trošili svoje visoke plate u Crnoj Gori i to bi bio podsticaj potrošačkom sektoru i cijelom turizmu, a znamo koliko se kompletna privreda oslanja na turizam.
Pored same vize koja im olakšava boravak i omogućava da on bude i duži od 3 mjeseca, da bi izašli u susret njihovim potrebama, moramo stvoriti ukupan ambijent koji im odgovara i koji podrazumjeva podizanje svijesti svih aktera u ovoj prilagođenoj turističkoj ponudi.

Montenegro welcomesremote digital workers